Kamatikdan ang pagdagsa sa mga tag-iya sa iro karon nga magdala sa ilang binuhing iro sa Provincial Veterinarian’s Office nga makitaan og mga sintomas sama sa pagpangurog, pag-atsing, pag-ubo, pagmuta-muta, ug pagpamayat. Sumala sa PVO, mga sintomas kuno ni sa canine distemper virus (CDV), usa ka seryosong sakit nga grabeng makatakod ug sagad mahitabo sa mga walay bakuna nga mananap labi na sa mga iro.
Matud ni Doc Lucky Kris Edit, Veterinary Officer II sa Provincial Veterinarian’s Office (PVO), ang CDV usa ka makamatay nga sakit.
“Ang canine distemper is a contagious viral disease. Sa tanan, kini ang fatal og manifestation. Una, ang iro nay mga nervous signs, kanang magkurog-kurog, naay paralysis. Kadugayan nay mga sip-on, kanang sip-on niya grabe. Kanang pilit gyud bitaw kaayo, ug ubo. Kung moabot na sa stage nga ing-ana, tungod kay ang iro o ang hayop walay bakuna, gamay lang ang mo-survive,” sulti ni Doc Lucky.
Gipangusgan ni Doc Lucky ang kaimportante sa pagpabakuna sa mga fur babies sa mag-edad kini’g tulo ka bulan pataas sa ginatawag nga “5-in-1” nga bakuna. Kini nagatabang batok sa lima ka komon nga sakit sa iro sama sa leptospirosis, parvo, hepatitis, ug parainfluenza ug lakip na ang distemper.
“Ang 5-in-1 mao ni sila ang kumon nga sakit sa iro or sa itoy, mao na nga kinahanglan sa early stage sa iyang life, mahatag nato ning bakuna. Ang 5 in 1 consist of distemper, lepto, parbo, hepatitis, or parainfluenza. Mao na siya ang mga sakit nga kumon sa mga iro. Mao na nga kung dili bakunado ang atong animal... dili ta ka-assure nga ma-treat sila, if ever maigo sila,” matud sa veterinarian.
Usa ka residente sa Mankilam, Tagum City, si Ritchelle Sabanal, nagpaabot sa iyang kabalaka kalabot sa iyang iro nga gisuspetsahang gitakboyan og distemper.
“Gina-clinch niya iyang teeth, nagatulo-tulo ang laway, tapos voluntarily lang pud gyud siya, tapos nagakurog gyud siya. Mao to nga suspect distemper man daw pag-anhi nako diri. Mao to ginabalik na diria for 2nd antibiotic,” sumala ni Ritchelle.
Sumala sa American Veterinary Medical Association, ang distemper makatakod pinaagi sa hangin ug ang direkta nga kontak sa mga discharges sa usa ka infected nga iro. Apil niini ang pagsalo sa pagkaon, tubig, ug uban pang gamit. Bisan pa ang mga gisabak nga mga itoy sulod sa tagoangkan sa inahan niini, posibleng matakdan.
Alang kang Ritchelle, misteryo kaniya kung asa nakuha sa iyang tulo ka fur babies ang maong virus.
“Ambot lang. Naa ra man gud sila sulod sa balay, dili ni sila kagawas sa gate. I don’t know gyud nganong nahitabo ing-ana,” ingon niya.
Tungod kay wala may tambal ang distemper, gi-emphasize ni Doc Kris nga nakadepende ra gyud sa sakto nga pag-atiman ug kusog nga immune system ang ilang recovery.
“Antibiotic therapy, then advice namo, tungod kay pilit bitaw kaayo ang iyang sip-on, so, ang possibility ana, ang animal kay magka-hypoxia or mag-suffer siya sa asphyxiation. So, kinahanglan, tabangan nato siya. Para makahelp man to sa iyaha para makaginhawa. And then, hatag dayon antibiotic. Then, as much as possible, mas maayo kung naka-IV gyud siya, IV fluid gani, dextrose gyud siya,” ingon ni Doc Lucky.
Gawas sa CDV nga ginatubag sa Provincial Veterinary Office, padayon usab ang ilang pagpanghatag og libre nga rabies vaccine, samtang ang ubang sa 5-in-1 nga bakuna para sa mga iro ug iring, ang kliyente na mag-provide. Duna usab mga serbisyo sama sa deworming, castration o neutering, minor surgery alang sa mga samad, ug paghatag og libreng bitamina, antibiotics, ug uban pang supplements alang sa mga hayop.
“Responsible pet owner lang gyud ta dapat kanang mga unsa tong mag kinahanglan nila… Next is para pud sa animal, sa iro, katong 5-in-1, bakuna ta ato,” dugang sa doctor.
Ang mga serbisyo sa PVO ginadalit weekdays, gikan alas-8 sa buntag hangtod alas-5 sa hapon. Para sa dugang impormasyon, bisitaha ang PVO o kontaka sila alang sa mga schedule sa ilang mga serbisyo.
Writer: Jun Rey Villanueva
